การให้สิทธิการอยู่อาศัยในประเทศเยอรมนี จะพิจารณาตามวัตถุประสงค์ท่ีขออนุญาตเข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศ ว่าคุณต้องการเข้ามาในเยอรมนีเพื่ออะไร
“วัตถุประสงค์” นี้ คือ เงื่อนไขที่คุณสามารถใช้ยื่นขอหรือต่ออายุใบอนุญาตให้มีสิทธิอาศัยได้
ขั้นตอนการขอใบอนุญาตให้สิทธิอาศัยอยู่ในประเทศเยอรมนี จะต้องทำหลังจากที่คุณเดินทางเข้ามายังเยอรมนี คุณมีที่อยู่ที่แน่นอนและได้ลงทะเบียนกับทางสำนักงานทะเบียนราษฎรของเขตหรือเมืองที่คุณอาศัยอยู่เรียบร้อยแล้ว
Gut zu wissen - รู้ไว้ก็ดีนะ
คุณจะต้องยื่นขอใบอนุญาตให้มีสิทธิอาศัยในประเทศเยอรมนี ก่อนที่วีซ่าเข้าประเทศจะหมดอายุ
ใบอนุญาตให้สิทธิอาศัยในประเทศเยอรมนี มี 2 ประเภท
1️⃣ ใบอนุญาตให้สิทธิอาศัยในประเทศเยอรมนี ประเภททั่วไปหรือแบบจํากัดระยะเวลา
(befristete Aufenthaltserlaubnis)
ครั้งแรกคุณจะได้รับใบอนุญาตประเภทจํากัดระยะเวลา ซึ่งจะมีกำหนดวันหมดอายุที่แน่นอน ส่วนใหญ่แล้วเจ้าหน้าที่จะให้แค่ 1 ปี ก่อน
ข้อกำหนดและเงื่อนไขที่จะทําให้ได้ใบอนุญาตให้มีสิทธิอาศัยอยู่ในประเทศเยอรมนีประเภทนี้ คือ
✅ โดยการสมรส
ถ้าคุณแต่งงานอย่างถูกต้องตามกฎหมายเยอรมันกับชาวเยอรมัน หรือ ชาวต่างชาติที่มีสิทธิอาศัยอยู่ในเยอรมนี คุณก็สามารถได้สิทธิอาศัยอยู่ในประเทศเยอรมนี ในฐานะคู่สมรด้วยเช่นกัน
✅ โดยทางบุตร
ถ้าคุณมีลูกกับชาวเยอรมัน ลูกท่ีเกิดมาก็จะได้สัญชาติเยอรมันตามหลักสายเลือด หรือคุณมีลูกกับคนต่างชาติ ที่อาศัยอยู่ในประเทศเยอรมนีตั้งแต่ 8 ปีขึ้นไป และมีสิทธิอาศัยประเภทไม่จํากัดระยะเวลา ลูกที่เกิดมาจะได้สัญชาติเยอรมันตามหลักดินแดน ถ้าลูกของคุณที่มีสัญชาติเยอรมัน คุณสามารถใช้เป็นเงื่อนไขในการขอใบอนุญาตให้สิทธิอาศัยได้
✅ ติดตามครอบครัว
ผู้ที่เดินทางติดตามสามีภรรยา หรือบุตรที่ติดตามพ่อหรือแม่เพื่อมาใช้ชีวิตในเยอรมนี ก็จะได้สิทธิอาศัยในฐานะสมาชิกของครอบครัว ซึ่งจะเป็นไปตามสิทธิอาศัยของผู้ยื่นคําร้องขอนําลูกติดตามมาด้วย
Gut zu wissen - รู้ไว้ก็ดีนะ
ลูกที่ติดตามแม่มาที่เยอรมนีก็จะได้สิทธิอยู่อาศัยตามแม่ด้วย เมื่อสิทธินี้ของแม่สิ้นสุดลง สิทธิของลูกก็จะสิ้นสุดไปด้วย
...แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับอายุของลูกด้วย เช่น ในกรณีที่ลูกบรรลุนิติภาวะแล้ว คือ อายุมากกว่า 18 ปี ถ้ามีหลักฐานการเรียนที่ต่อเนื่อง มาแสดงก็อาจได้รับการพิจารณาให้อยู่ต่อได้
✅ สิทธิอยู่อาศัยแบบเฉพาะกิจ
ออกให้ชาวต่างชาติที่ต้องการเข้ามาเพื่อมาศึกษาต่อ มีวีซ่าเพื่อมาทำ Ausbildung มาเป็นคนดูแลเด็ก ที่เรียกว่า โอแพร์ (Au Pair) มาทำงานโดยมีสัญญาจ้างงานเรียบร้อย หรือเพื่อมาประกอบธุรกิจ ต่างๆ เป็นต้น
✅ โดยหลักมนุษยธรรม
กฎหมายพื้นฐานของเยอรมนี ให้สิทธินี้แก่ผู้อพยพลี้ภัยทางการเมือง หรือผู้ที่ไม่สามารถจะกลับไปดํารงชีวิตในประเทศของตนเองได้ เพราะอาจมีอันตรายแก่ชีวิตหรือมีโรคประจําตัวร้ายแรง เป็นต้น
2️⃣ สิทธิอาศัยแบบเป็นผู้มีถิ่นท่ีอยู่ถาวร (Niederlassungserlaubnis)
เป็นสิทธิอาศัยแบบไม่จํากัดเวลา คนต่างชาติมีสิทธิยื่นคําร้องขอสิทธิอาศัยประเภทน้ี เมื่อ
- โดยปกติ คือ ได้สิทธิอาศัยประเภทจํากัดเวลามาแล้ว 5 ปี
- มีรายได้เลี้ยงชีพของตนเองได้
- ทํางานเสียภาษีและจ่ายเบี้ยประกันสังคมต่างๆ ตามกฎหมายแรงงาน อย่างน้อย 5 ปี
- มีความรู้และความเข้าใจภาษาเยอรมันดีพอสมควร
ถ้าคุณยื่นขอใบอนุญาตให้สิทธิอาศัยประเภทน้ี สํานักงานตรวจคนเข้าเมือง (Ausländerbehörde) อาจจะทดสอบว่า คุณสามารถสื่อภาษาเยอรมันกับเจ้าหน้าที่ได้ดีแค่ไหน หากยังไม่มีความรู้ในการใช้ภาษาเยอรมันอย่างเพียงพอ ทางสํานักงานฯ อาจให้คุณเข้าเรียนภาษาเยอรมันเพิ่มเติม และต้องแสดงใบรับรองการเรียนภาษาเป็น หลักฐาน เพื่อขอสิทธิอาศัยประเภทน้ีในอนาคต
Pro Tips:
พยายามพูดคุย ทักทายเจ้าหน้าที่อย่างเป็นกันเองด้วยภาษาเยอรมัน แสดงออกให้เขาเห็นว่าคุณสามารถใช้ภาษาได้คล่องและอย่างมั่นใจ
จากประสบการณ์ส่วนตัว หลังจากที่เราย้ายมาอยู่เยอรมนีเกือบจะครบ 3 ปี มีหมายนัดกับทางเจ้าหน้าที่ เพื่อขอต่อใบให้สิทธิอาศัยประเภทจํากัดระยะเวลา
เราก็คุยถามเจ้าหน้าที่นั่นนี่ แบบเธอถามฉันมาหนึ่งประโยค ฉันก็ตอบไป 4-5 ประโยค เจ้าหน้าที่ดูเอกสารเสร็จก็หันมาถามว่า "ฉันว่าคุณขอใบอนุญาตแบบให้สิทธิอาศัยแบบเป็นผู้มีถิ่นท่ีอยู่ถาวร(Niederlassungserlaubnis)ไปเลยไหม"
สุดท้ายก็ได้ใบอนุญาตแบบเอกสารแบบถาวร หลังจากที่อยู่เยอรมนียังไม่ถึง 3 ปี เต็มเลยด้วยซ้ำ
สิทธิอาศัยอนู่ในเยอรมนีอย่างถาวรนั้น… ถาวรจริงหรือ!
ถ้าคุณที่ได้รับใบอนุญาตประเภทไม่จำกัดระยะเวลา หรือ แบบถาวร สามารถอาศัยอยู่ในประเทศเยอรมนีได้อย่าง ไม่กําหนดระยะเวลาก็จริง แต่ถ้าคุณเดินทางออกนอกประเทศ นานเกินเวลา 6 เดือน ก็จะทําให้เป็นเงื่อนไขให้เสียสิทธิอยู่อาศัยไปได้
Pro Tips:
หากต้องเดินทางออกนอกประเทศนานกว่า 6 เดือน คุณควรแจ้ง Ausländeramt เพื่อขอใบรับรองว่าคุณจะไม่เสียสิทธิอาศัยของคุณ
ตามกฎหมายว่าด้วยการย้ายถิ่นเข้าประเทศของเยอรมนี บังคับให้คนต่างชาติที่ต้องการอาศัยอยู่ในประเทศเรียนภาษาเยอรมันในคอร์สพิเศษเป็นจํานวน 600 ชั่วโมง คอร์สพิเศษนี้เรียกว่า Integrationskurs เป็นการเรียนรู้แบบบูรณาการ คือ เรียนภาษาเยอรมันและเรียนรู้เกี่ยวกับกฎระเบียบของสังคม รวมท้ังวัฒนธรรมประเพณี กฎหมาย และข้อบังคับขั้นพื้นฐานทั่วไปของประเทศเยอรมนีพร้อมกันไปด้วย
ใบรับรองจากการเรียนภาษาในคอร์สนี้ ถือเป็นหลักฐานสำคัญ แสดงถึงความรู้ความเข้าใจในภาษาเยอรมันของคุณและใช้เพื่อขอใบอนุญาตให้สิทธิออาศัยแบบเป็นผู้มีถิ่นท่ีอยู่ถาวร
นอกจากนี้ การเรียนรู้กฎระเบียบของสังคม รวมท้ังวัฒนธรรมประเพณี ยังเป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้คุณแสดงความสามารถและศักยภาพในตัวของคุณที่มีได้อย่างเต็มที่ เพื่อให้คุณเป็นที่ยอมรับ ของทั้งตลาดแรงงาน และสถานภาพทางสังคมของที่นี่ได้เร็วขึ้น
ที่มา: สถานเอกอัครราชทูตไทย กรุงเบอร์ลิน
